Heb ik wat te doen?

Eén van de vragen die mij de laatste tijd nogal bezig houdt, is de vraag "Heb ik hier wat te doen?". Op het moment dat ik in een situatie terecht kom waarover ik zelf controle heb is het antwoord op die vraag meestal gemakkelijk. Natuurlijk is het dan duidelijk dat ik in die situatie wel of niet iets kan doen. Dat is gewoon een keuze die ik kan maken. Waar het moeilijker wordt is in situaties die mij "overkomen" en veroorzaakt worden door de omgeving. Een trein die te laat komt, iemand die mij kwetst, werk dat ik moet doen maar niet leuk vind, etc. Daar kan ik toch niets aan doen?

Vaak lijkt het ogenschijnlijk zo dat ik aan dat soort situaties niets kan veranderen. Veel van de dingen in het leven overkomen mij nou eenmaal. Ze gebeuren omdat ik geen invloed heb op de wereld en de mensen om mij heen. Toch blijkt dat als ik mijzelf afvraag of ik in zo'n situatie iets te doen heb, er nog van alles mogelijk is.

Steeds als er iets gebeurt is er één verbindende factor in dat geheel. Dat ben ik. Ook al wordt zo'n gebeurtenis van buitenaf bepaald, ik maak er onderdeel van uit. Op veel dingen heb ik geen invloed, maar juist datgene waar ik altijd invloed op heb, dat ben ik zelf. Dat betekent dus dat ik mede bepalend ben in zo'n situatie.

Om te beginnen ben ik bepalend over de wijze waarin ik in zo'n situatie sta. Stel dat ik gekwetst word. Ik kan op dat moment op verschillende manieren reageren. Ik kan boos worden, verdrietig worden, me in de steek gelaten voelen, etc. Daar kan ik dus duidelijk een keuze maken. Dat uit zich dan in mijn gedrag. Ik kan mij terugtrekken uit de relatie, kan kwaad worden op de ander, kan mij onverschillig opstellen, etc. Of als ik werk moet doen dat ik niet leuk vind. Ik kan daar chagrijnig over worden, boos worden op diegene die mij dat werk heeft gegeven, etc. Ook dat uit zich weer in mijn gedrag. Ik ga lopen treuzelen of juist hard aan het werk, probeer me er snel van af te maken, meld me ziek, of wat dan ook.

Ook heb ik een mening over wie en wat de oorzaak daarvan zijn. Ik vind het stom, vind dat een ander schuldig is, vind dat de wereld, mijn werk of die ander zich maar moet aanpassen (wat natuurlijk nooit gebeurt!), ik ben tegen, etc.

Door mijn mening, hoe ik mij voel en mijn gedrag te bekijken verandert echter mijn ervaring van die situatie echter. Dan kan ik zo'n situatie op verschillende manieren ervaren en er daardoor weer anders in gaan staan. Waardoor ook de situatie weer verandert.

Eigenlijk helpt de vraag "Heb ik hier wat te doen?" mij bewust te worden van wie ik ben, hoe ik in een situatie sta en helpt het mij op mijn pad om te komen van reageren naar regeren. Ook in die situaties waar ik in eerste instantie helemaal geen invloed op lijk te hebben.